الکترودهای جوشکاری و انواع پوشش‌ها

الکترودهای جوشکاری: قلب فرآیند جوشکاری قوس الکتریکی

الکترودهای جوشکاری، یکی از اجزای اصلی فرآیند جوشکاری قوس الکتریکی (SMAW یا جوشکاری با الکترود پوشش دار) هستند. الکترودها نقش مهمی در ایجاد قوس الکتریکی، انتقال فلز جوش به محل اتصال و حفاظت از حوضچه مذاب ایفا می‌کنند. انتخاب الکترود مناسب با توجه به نوع فلز پایه، موقعیت جوشکاری و شرایط کاری، تأثیر بسزایی در کیفیت جوش دارد. در این مقاله به بررسی جامع الکترودهای جوشکاری، انواع پوشش‌ها، روش‌های دسته‌بندی و کاربردهای آنها می‌پردازیم.

الکترودهای جوشکاری و انواع پوشش‌ها

ساختار الکترودهای جوشکاری

الکترودهای جوشکاری معمولاً از دو قسمت اصلی تشکیل شده‌اند:

1. هسته فلزی (Core Wire):

این قسمت از الکترود، بخش اصلی آن است که جریان الکتریکی را هدایت کرده و به عنوان ماده پرکننده در محل جوش عمل می‌کند. جنس هسته فلزی معمولاً با نوع فلز پایه مطابقت دارد تا استحکام و خواص مکانیکی جوش حفظ شود.

2. پوشش (Coating):

این قسمت از الکترود، لایه‌ای از مواد شیمیایی است که روی هسته فلزی قرار گرفته است. پوشش الکترود نقش‌های متعددی دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

•  ایجاد قوس الکتریکی پایدار
•  حفاظت از حوضچه مذاب در برابر اتمسفر
• افزودن عناصر آلیاژی به فلز جوش
• تثبیت سرباره (Slag) بر روی جوش
•  بهبود خواص مکانیکی و متالورژیکی جوش

انواع پوشش الکترودهای جوشکاری

پوشش الکترودها بر اساس ترکیبات شیمیایی و عملکردشان به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که مهمترین آن‌ها عبارتند از:

1. پوشش سلولزی (Cellulosic Coating):

ترکیبات: سلولز (تا 50 درصد)، اکسید تیتانیوم، سیلیکات‌ها و منگنز.
ویژگی‌ها: قوس الکتریکی قوی و نافذ، ایجاد سرباره کم، سرعت بالای جوشکاری، نفوذ عمیق در فلز پایه، تولید گاز محافظ CO و H2 از تجزیه سلولز.
کاربردها: جوشکاری لوله‌ها، جوشکاری در موقعیت‌های مختلف، جوشکاری فولادهای کربنی.
مزایا: قابلیت جوشکاری در شرایط سخت، نفوذ بالا.
معایب: ایجاد تخلخل در جوش، سرباره کم، نیاز به مهارت بیشتر.
نمونه الکترودها: E6010, E6011

2. پوشش روتیلی (Rutile Coating):

ترکیبات: اکسید تیتانیوم (روتیل)، سیلیکات‌ها، کربنات‌ها و منگنز.
ویژگی‌ها: قوس الکتریکی پایدار، سرباره زیاد، سرعت جوشکاری متوسط، جوش‌های صاف و تمیز، قابلیت جوشکاری در موقعیت‌های مختلف.
کاربردها: جوشکاری عمومی، جوشکاری فولادهای کربنی، جوشکاری ورق‌های نازک.
مزایا: جوشکاری آسان، سرباره قابل جدا شدن، ظاهر خوب جوش.
معایب: نفوذ کم در فلز پایه.
نمونه الکترودها: E6013, E7024

3. پوشش قلیایی یا کم هیدروژن (Low Hydrogen or Basic Coating):

ترکیبات: کربنات‌ها (کلسیم، منیزیم)، فلوئوریدها، اکسیدها و آلیاژهای فرو.
ویژگی‌ها: قوس الکتریکی پایدار، سرباره زیاد، جوش‌های مقاوم و با کیفیت بالا، مقاومت بالا در برابر ترک، کمترین میزان هیدروژن در جوش.
کاربردها: جوشکاری فولادهای پرمقاومت، جوشکاری قطعات ضخیم، جوشکاری مخازن تحت فشار، جوشکاری فولادهای آلیاژی.
مزایا: مقاومت بالا در برابر ترک، استحکام بالا، کیفیت جوش عالی.
معایب: نیاز به پیش گرم کردن قطعه کار، سرباره زیاد، جوشکاری دشوارتر.
نمونه الکترودها: E7018, E7016

4. پوشش اکسیدی (Oxide Coating):

ترکیبات: اکسید آهن، اکسید منگنز، اکسید تیتانیوم و سیلیکات‌ها.
ویژگی‌ها: قوس الکتریکی پایدار، سرباره متوسط، سرعت جوشکاری بالا، جوش‌های نسبتاً صاف.
کاربردها: جوشکاری ورق‌های فولادی نازک، جوشکاری فولادهای کربنی کم آلیاژ.
مزایا: سرعت جوشکاری بالا، قیمت مناسب.
معایب: نفوذ متوسط، حساسیت به رطوبت.
نمونه الکترودها: E6020

5. پوشش آهنی پودری (Iron Powder Coating):

ترکیبات: پودر آهن، اکسیدها، سیلیکات‌ها و آلیاژها.
ویژگی‌ها: افزایش رسوب فلز جوش، سرعت بالای جوشکاری، قوس الکتریکی پایدار، جوش‌های با نفوذ خوب، قابلیت جوشکاری در موقعیت‌های افقی و تخت.
کاربردها: جوشکاری قطعات ضخیم، جوشکاری ورق‌های فولادی، جوشکاری اتصالات بزرگ.

مزایا: سرعت جوشکاری بالا، افزایش بازدهی، نفوذ خوب.
معایب: سرباره زیاد، نیاز به تنظیم دقیق پارامترها.
نمونه الکترودها: E7024, E7028

روش‌های دسته‌بندی الکترودهای جوشکاری

الکترودهای جوشکاری بر اساس استانداردهای مختلفی دسته‌بندی می‌شوند. یکی از رایج‌ترین استانداردها، استاندارد انجمن جوشکاری آمریکا (AWS) است. در این استاندارد، الکترودها با یک کد شامل حروف و اعداد مشخص می‌شوند که هر کدام معنای خاصی دارند. به عنوان مثال، در الکترود E7018:

1. E: نشان دهنده الکترود جوشکاری قوس الکتریکی است.
2. 70: نشان دهنده حداقل استحکام کششی فلز جوش (70000 پوند بر اینچ مربع) است.
3. 1: نشان دهنده موقعیت جوشکاری قابل انجام با الکترود (در این مورد، تمامی موقعیت‌ها) است.
4. 8: نشان دهنده نوع پوشش (قلیایی یا کم هیدروژن) و نوع جریان (DC با قطبیت مثبت و یا AC) است.

کاربردهای الکترودهای جوشکاری

الکترودهای جوشکاری بر اساس نوع پوشش و ویژگی‌هایشان در کاربردهای مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• سلولزی (E6010, E6011): جوشکاری لوله‌ها، جوشکاری خطوط لوله نفت و گاز، جوشکاری در شرایط سخت.
• روتیلی (E6013, E7024): جوشکاری عمومی، جوشکاری ورق‌های نازک، ساخت و سازهای سبک.
• قلیایی (E7018, E7016): جوشکاری قطعات ضخیم، جوشکاری مخازن تحت فشار، جوشکاری فولادهای آلیاژی، صنایع نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع ساختمانی سنگین.
• اکسیدی (E6020): جوشکاری ورق‌های فولادی نازک، ساخت مخازن و قطعات ساختمانی.
• آهنی پودری (E7024, E7028): جوشکاری قطعات ضخیم، جوشکاری اتصالات بزرگ، کاربردهای صنعتی.

نکات مهم در انتخاب الکترود جوشکاری

نوع فلز پایه: الکترودی را انتخاب کنید که جنس هسته فلزی آن با فلز پایه یکسان باشد.
موقعیت جوشکاری: الکترود مناسب با توجه به موقعیت جوشکاری (تخت، افقی، عمودی، بالاسری) انتخاب شود.
ضخامت قطعه کار: الکترود مناسب با توجه به ضخامت قطعه کار انتخاب شود.
شرایط کاری: الکترود مناسب با توجه به شرایط کاری (مقاومت در برابر رطوبت، درجه حرارت) انتخاب شود.
نوع جریان: الکترود مناسب با توجه به نوع جریان (AC, DC) انتخاب شود.
استانداردها: الکترودها را با توجه به استانداردهای معتبر (AWS, EN) انتخاب کنید.

نگهداری از الکترودهای جوشکاری

نگهداری در جای خشک: الکترودها را در جای خشک و دور از رطوبت نگهداری کنید.
استفاده از گرمکن: در صورت نیاز، الکترودها را قبل از استفاده گرم کنید تا از رطوبت آنها کاسته شود.
عدم خم کردن: از خم کردن الکترودها خودداری کنید، زیرا باعث آسیب دیدن پوشش و کاهش کیفیت جوش می‌شود.
استفاده از انبار مناسب: الکترودها را در انبارهای مناسب و با شرایط کنترل شده نگهداری کنید.

الکترودهای جوشکاری نقش حیاتی در فرآیند جوشکاری قوس الکتریکی ایفا می‌کنند. انتخاب الکترود مناسب با توجه به نوع فلز پایه، موقعیت جوشکاری و شرایط کاری، تأثیر بسزایی در کیفیت و استحکام جوش دارد. با شناخت انواع پوشش‌های الکترود و ویژگی‌های هر کدام، می‌توان بهترین انتخاب را برای هر نوع کاربردی انجام داد. همچنین، رعایت نکات ایمنی و نگهداری صحیح از الکترودها، به حفظ کیفیت و ایمنی جوش کمک می‌کند.

معرفی سایت کابل جوش

برای خرید تجهیزات و لوازم جانبی جوشکاری با کیفیت بالا و قیمت مناسب، سایت کابل جوش بهترین گزینه است. این سایت ارائه‌دهنده انواع کابل‌های جوش، اتصالات، ابزارها و لوازم جوشکاری است که می‌تواند تمامی نیازهای شما را در پروژه‌های ساخت و ساز، تعمیرات صنعتی و سایر حوزه‌های مرتبط برآورده کند. با محصولات با کیفیت و قیمت‌های رقابتی، کابل جوش به شما این امکان را می‌دهدد که پروژه‌های خود را با دقت و سرعت بالا به پایان برسانید. برای اطلاعات بیشتر و خرید آنلاین، به سایت کابل جوش مراجعه کنید.